Reklama

NEWSLETTER

wpisz adres e-mail:

zapisz  wypisz  

aktualności gospodarcze artykuły szkoleniowe informacje z firm
szkolenia firmy szkoleniowe windykacja produkty finansowe targi i wystawy

W PartnerHandel.pl udostępniamy Największą Giełdę Biznes Ofert


SZTUKA WOJNY


BIBLIA HANDLOWCA

ARTYKUŁY SZKOLENIOWE
Prekluzja dowodowa w postępowaniu gospodarczym w świetle nowelizacji kpc

 Definicja sprawy gospodarczej.

W oparciu o przepisy kodeksu postępowania cywilnego należy wskazać, iż sprawa ma charakter gospodarczy wówczas, gdy spełnia trzy warunki:

- wynika ona ze stosunków cywilnych,

- obydwie strony posiadają status przedsiębiorcy,

-  stosunek cywilny, z którego sprawa wynika, pozostaje w zakresie prowadzonej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej (art. 479 [1] k.p.c.).

 

    Ustawodawca zmianami z marca 2007 roku kodeksu postępowania cywilnego, rozszerzył zakres spraw, co do których stosuje się przepisy o postępowaniu w sprawach gospodarczych wskazując, że w sprawach z udziałem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w dacie powstania stosunku prawnego, a wykreślonych z ewidencji działalności gospodarczej przed wniesieniem pozwu, stosuje się nadal w/w przepisy, niezależnie od tego, czy strony tego stosunku nadal są przedsiębiorcami czy też nie.

 

     Sprawy:

- wynikające z przepisów dotyczących odpowiedzialności cywilnoprawnej w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółce akcyjnej,

- z zakresu postępowania o poprawie gospodarki przedsiębiorstwa państwowego oraz jego upadłości,

- z zakresu prawa upadłościowego i naprawczego,

- nadania klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, którymi są orzeczenia sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem zostały również zakwalifikowane do spraw gospodarczych.

 

Rygory procesowe związane z tzw. prekluzją dowodową.

 

Celem modyfikacji przepisów regulujących postępowanie gospodarcze było przede wszystkim jego przyśpieszenie. Dotychczas obowiązujące przepisy, zdaniem autorów nowelizacji, nie zapewniały należytego, szybkiego tempa rozstrzygania sporów występujących pomiędzy przedsiębiorcami.

 

Zamierzeniem ustawodawcy, zgodnie z 479 [12] § 1 zd. 2 oraz art. 479 [14] § 2 zd. 2 kodeksu postępowania cywilnego było wymuszenie na stronach procesu gospodarczego (zarówno na powodzie, jak i pozwanym) prawidłowego przygotowywania pierwszych pism procesowych, pod rygorem pominięcia materiału procesowego zgłoszonego na późniejszym etapie postępowania (przy czym dużą wagę przywiązuje się do etapu przedsądowego – np. konieczność wezwania dłużnika do zapłaty).

 

Zasada ta stanowi odstępstwo od ogólnej reguły umożliwiającej przytaczanie okoliczności faktycznych i zgłaszanie wniosków dowodowych aż do zamknięcia rozprawy w I instancji. Spóźnione (w świetle w/w przepisów) wnioski i twierdzenia podlegają – co do zasady - pominięciu i nie mogą być brane pod uwagę przy merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy.

 

Podczas, gdy powód składa pozew, pozwany jest obowiązany do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie dwutygodniowym od dnia otrzymania pozwu. Odpowiedź na pozew wniesiona po terminie podlega zwrotowi w formie zarządzenia (art. 479 [14] k.p.c.), jest to całkowicie nowe rozwiązanie i co najważniejsze zarządzenie takie jest niezaskarżalne. Skutkiem uchybienia temu terminowi może być wydanie wyroku zaocznego. Zwrot odpowiedzi na pozew jest więc zazwyczaj realizowany wraz z doręczeniem wyroku zaocznego bądź zawiadomieniem o terminie rozprawy (o ile sąd nie zdecyduje się na wydanie wyroku zaocznego).

 

Wniesienie po terminie odpowiedzi na pozew, o ile pozbawia pozwanego możliwości powoływania się na spóźnione zarzuty, dowody i twierdzenia, nie pozbawia go możliwości działania w procesie w ogóle. Nie może być więc przyczyną odmówienia mu prawa ustosunkowania się do wyników postępowania dowodowego, wygłaszanych na rozprawie twierdzeń i wniosków stron procesowych, a także przedstawienia argumentacji prawnej i stanowiska co do żądania pozwu. (Wyrok s.apel. z dnia 2007.01.18 w Białymstoku, w sprawie o sygn.akt. I ACa 680/06, OSAB 2007/1/23).

 

W przypadku, gdy postępowanie gospodarcze jest prowadzone w trybie postępowania nakazowego lub upominawczego w/w rygory dotyczące dopowiedzi na pozew stosuje się również do sprzeciwu od nakazu zapłaty, na mocy art. 479 [14a] kpc.

 

Co istotne aktualnie sąd może dopuścić dowód z przesłuchania stron tylko na wniosek. Dodatkowa zmiana, która realizując ogólne założenie zmian kodeksu postępowania cywilnego ma na celu dalsze skoncentrowanie materiału procesowego. Potwierdza on, że np. dowód z przesłuchania stron w postępowaniu gospodarczym nie ma szczególnego charakteru i tak jak w wypadku innych wniosków dowodowych powinien być dopuszczany i przeprowadzany co do zasady – na wniosek.

 

Łagodzenie formalizmu prekluzji dowodowej.

 

Jeżeli powołanie twierdzeń lub dowodów w pozwie nie było możliwe lub potrzeba ich powołania wynikła później, to strona może zgłosić dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie, ale musi to uczynić w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. Dwutygodniowy termin ma charakter ustawowy i nie może być ani skrócony ani przedłużony. Ciężar udowodnienia dochowania tego terminu, pomimo braku wyraźnej regulacji, spoczywa na stronie, która powołuje nowe okoliczności. Niestety w wielu wypadkach może to być bardzo trudne, a czasami wręcz niemożliwe.

 

Z „niemożliwością powołania" okoliczności w pozwie bądź w odpowiedzi na pozew będziemy mieli do czynienia, gdy ta nowa okoliczność nie istniała, bądź nie była stronie wiadoma w dniu składania tych pism procesowych do sądu.

 

W postępowaniu w sprawach gospodarczych nie można jednak wykluczyć zastosowania art. 232 zd. 2 k.p.c., zgodnie z którym sąd może z urzędu dopuścić dowód niewskazany przez stronę i to także wówczas, gdy dowód taki nie mógłby już być powołany przez stronę w związku z zastosowaniem art. 479[12] § 1 k.p.c.

 

Zasada prekluzji dowodowej w postępowaniu między podmiotami gospodarczymi ma wprawdzie istotne znaczenie, jednak do oceny sądu należy uznanie, czy wszystkie istotne okoliczności zostały wyjaśnione i w zakresie dyskrecjonalnej władzy sędziego pozostaje uznanie, czy przeprowadzenie nawet spóźnionych dowodów jest konieczne dla należytego wyjaśnienia sprawy. (Wyrok s.apel. z dnia 2006.12.12 w Poznaniu o sygn.akt. I ACa 598/06, LEX nr 331031).

 

Prekluzja w innych postępowaniach odrębnych.

 

Prekluzja dowodowa występuje w trzech rodzajach postępowań:

a)postępowaniu nakazowym

b)postępowaniu upominawczym

c)postępowaniu uproszczonym których to przepisy często stosuje się w sprawach rozpoznawanych w ramach postępowania gospodarczego.

 

Postępowanie nakazowe - art. 495 § 3 kpc

 

W postępowaniu nakazowym okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie albo w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty mogą być rozpoznawane jedynie wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła z nich skorzystać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Powód może powołać nowe fakty i dowody w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu pisma pozwanego zawierającego zarzuty. Niniejszy artykuł ustanawia prekluzję dla twierdzeń, zarzutów i wniosków dowodowych obydwu stron, jednak nie niweczy uprawnienia sądu dopuszczenia dowodu z urzędu (art. 232 zd. drugie k.p.c.).

 

Wynikający z tego przepisu nakaz wyłączenia - poza określonymi w nim wyjątkami - możliwości rozpoznania przez sąd materiału procesowego objętego prekluzją ma charakter kategoryczny. Skoro sąd nie ma możliwości go rozpoznać, to i na jego podstawie nie może orzekać.

 

Postępowanie upominawcze art. 503 kpc

 

Ustawodawca wyszedł z założenia, że w postępowaniu upominawczym w sprawach gospodarczych szybkość postępowania sąd może wyegzekwować jedynie w sytuacji, gdy do sprzeciwu od nakazu zapłaty [art. 503 k.p.c.] będą miały zastosowanie takie same rygory jak wobec odpowiedzi na pozew. Sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym w sprawie należącej do postępowania uproszczonego, wniesiony na urzędowym formularzu, podlega odrzuceniu w razie wadliwego wypełnienia formularza, bez wzywania do jego poprawienia lub uzupełnienia.

 

W związku z tym wykładnia art. 503 § 1 zd. 2 k.p.c., wskazuje, że rygor utraty obejmuje jedynie zarzuty, które pozwany jest zobowiązany zgłosić przed wdaniem się w spór, zaś wszelkie pozostałe zarzuty, jak i okoliczności faktyczne oraz wnioski dowodowe rygorem tym nie zostały objęte. Niemniej jednak należy zauważyć, iż de facto powodowało to nierówne traktowanie przez ustawodawcę stron procesu, gdyż powód, aby zgłosić twierdzenia i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie, musiał wykazać przesłanki z art. 479[12] § 1 k.p.c., pozwany zaś mógł zgłaszać zarzuty, twierdzenia i wnioski dowodowe w zasadzie bez ograniczeń, chyba że mieliśmy do czynienia z postępowaniem uproszczonym.

 

Postępowanie uproszczone art. 505 5 kpc

 

W postępowaniu uproszczonym pozew składa się na urzędowym formularzu, zaś pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór, a także pozostałe zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na ich potwierdzenie.

 

Okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe nie zgłoszone w pozwie, odpowiedzi na pozew, na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę lub w sprzeciwie od wyroku zaocznego mogą być rozpoznawane tylko wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Powód może przytoczyć nowe okoliczności faktyczne i wnioski dowodowe nie później niż w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu pism wymienionych w art. 5055 § 1 k.p.c.

 

Wprowadzenie bariery czasowej do zgłaszania zarzutów (niezbędne ze względu na sprawność postępowania) nie ma wyraźnego oparcia w przepisach postępowania, natomiast ograniczałoby kompetencje sądu odwoławczego przez uniemożliwienie mu poprawiania błędów sądu I instancji oraz wykluczenie poprawiania przez strony niektórych błędów z fazy zaskarżania wyroku. Zwiększając formalizm postępowań odrębnych ustawodawca w art. 505[9 ]§ 2 k.p.c. i podobnie w art. 505[5 ]§ 1 oraz w art. 495 § 3 k.p.c. wyraźnie ograniczył czas podnoszenia zarzutów.

 

W przypadku zgłoszenia przez zagrożonego prekluzją pozwanego, nowych okoliczności na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę literalnie odczytywany przepis art. 505[5] § 2 KPC nie tworzy dla powoda zagrożenia prekluzją w przypadku późniejszego, niż w ciągu tygodnia od dnia rozprawy, zgłoszenia nowych twierdzeń i dowodów. Ze względu jednak na zasadę równości stron, skoro objęty zagrożeniem prekluzją jest pozwany, to przyjąć należy, iż przepis art. 505[5] § 2 należy interpretować rozszerzająco poprzez przyjęcie, iż powód ma tydzień czasu na przytoczenie nowych faktów i dowodów również w przypadku, gdy pozwany zajął stanowisko w sprawie na pierwszej rozprawie, a nie w odpowiedzi na pozew lub sprzeciwie od wyroku zaocznego.

 

Podsumowanie

 

Instytucja prekluzji dowodowej ma niejako „wymusić” na stronach postępowania – na etapie wstępnym (pozew, odpowiedź na pozew, zarzuty od nakazu zapłaty, sprzeciw od nakazu zapłaty) -przedstawienie wszelkich twierdzeń, zarzutów i wniosków dowodowych. Wszystko to prowadzić ma do maksymalnej koncentracji materiału dowodowego już w tej fazie postępowania, umożliwiając – z założenia – szybkie i sprawne rozpoznanie sprawy przez Sąd.

 

Tym samym – w sprawach w których w/w instytucja funkcjonuje – należy z niezwykłą starannością gromadzić materiał dowodowy, jako że ewentualna konwalidacja zaniedbań popełnionych w tym zakresie na etapie wstępnym, jest co najmniej utrudniona, a często niemożliwa. Co więcej niewykluczona jest sytuacja, kiedy strona ma „merytoryczną” rację w procesie, niemniej jednak spóźnione przedstawienie dowodów celem jej wykazania, spowoduje ich nieuwzględnienie przy podejmowaniu rozstrzygnięcia przez organ orzekający.
 

 

Autorką jest Monika Matyjasik - prawnik w Koksztys Kancelaria Prawa Gospodarczego Sp. kom

 

 

 

 

 

 

.

 



OFERTY PRACY

więcej ofert pracy

bizmarket.pl :: katalog stron firmowych

-------
-------
P O L E C A M Y

domportal.com.pl

---------

OKNOBRAMA.PL

biznet24.pl

1budownictwo.pl

HANDLOWY

------->

REGULAMIN | O NAS | WSPÓŁPRACA | PARTNERZY | REKLAMA

© 2008 PartnerHandel.pl

programowanie KRONET